Mythe: er is pas hersenschade als dat op de scan zichtbaar is

Naar het rijk der fabelen

In Nederland lopen naar schatting 85 duizend mensen per jaar mogelijk hersenletsel op. Daarvan bezoeken zo’n 30 duizend de eerste hulp. “Daar wordt vervolgens een routinescan gemaakt om vast te stellen of er sprake is van een hersenschudding –een heel licht letsel, van voorbijgaande aard – of een hersenkneuzing, die blijvende schade oplevert”, zegt Caroline van Heugten, hoogleraar klinische neuropsychologie. “Maar de huidige CT-scan is nog niet gevoelig genoeg om subtiele schade op te merken. Een bloeding is duidelijk, gaat het om beschadigde verbindingen dan is het een stuk lastiger. Dat letsel zit niet op één plek, het netwerk is aangedaan. Vergelijk het met een satellietfoto uit de ruimte van Europa. De gevolgen van een vulkaanuitbarsting in Italië zijn in grote delen van Zuid-Europa te zien, maar als Borgharen of Itteren onder water staat is dat niet te zien. Dat laatste heeft wel degelijk gevolgen voor het functioneren van dat gebied.” Er is een nieuwe techniek die een gedetailleerder beeld geeft, maar die bestaat nog niet lang genoeg om tot de standaarduitrusting van ziekenhuizen te horen. “De analyse van die scans is nu nog te duur en tijdrovend.”

Zelfs met een gedetailleerde scan blijft sommige schade onzichtbaar. Dat betekent niet dat die mensen als ze klachten blijven houden aanstellers zijn. “Er is geen één-op-één relatie tussen de klachten die iemand heeft en de zichtbaarheid van de schade op de scan. Iemand die na een beroerte een week in het ziekenhuis heeft gelegen kan volledig herstellen, terwijl een patiënt bij wie niets te zien was na een klap op het hoofd een jaar later nog steeds klaagt over bijvoorbeeld vermoeidheid, vergeetachtigheid en gevoeligheid voor geluiden en licht.”

Waarom de een veel meer last heeft na een hersentrauma dan de ander kan verschillende verklaringen hebben. “Iemand kan bijvoorbeeld in de eerste weken niet genoeg tijd voor zijn herstel hebben genomen, te snel al weer aan de slag zijn gegaan. Of misschien is iemand van nature al wat angstiger en denkt hij veel na over de mogelijkheid dat de tijdelijke klachten aanhouden. Uit een grote studie naar de factoren die bepalen of iemand traag herstelt en zich bijvoorbeeld langdurig ziek meldt na hoofdletsel, blijkt dat mensen die voorafgaand aan het ongeval al last hadden van depressieve of angstige gevoelens daar later ook meer mee te maken hebben. Of iemand zich vooraf regelmatig ziek meldde, speelt ook een rol.” Maar voorzichtigheid is voor nu geboden, niet alles is verklaarbaar. “Er is ook een groep mensen die stabiel en gezond in het leven stond en die toch uit balans raakt en klachten houdt.”

Het is volgens Van Heugten, een van de oprichters van het Expertisecentrum Hersenletsel Limburg, belangrijk dat huisartsen vage klachten terug kunnen leiden tot mogelijk hersenletsel. “Wanneer je een hartstilstand krijgt, gaat er ook tijdelijk geen zuurstof naar de hersenen. Deze mensen worden behandeld als cardiopatiënten maar sommige symptomen kunnen ook door zuurstofgebrek in de hersenen ontstaan. Wij zijn daarom een tool aan het ontwikkelen om huisartsen te helpen deze klachten te herkennen en erkennen. We raden aan om altijd in het medisch dossier te kijken of er sprake kan zijn van een eerder opgelopen hersenletsel en of er een plotselinge verandering in het functioneren is geweest. Is iemand bijvoorbeeld buiten bewustzijn geweest, dan is dat al een belangrijke indicatie.”

Dit is een serie waarin wetenschappers misvattingen op hun vakgebied naar het rijk der fabelen verwijzen

bron:https://www.observantonline.nl/Home/Artikelen/ArticleType/ArticleView/ArticleID/13133