Waar mag je je aan verwachten na medische fout ? Het typische scenario vind je hieronder
“Duizendmaal sorry”, zei de arts. “Ik heb de verkeerde knie geopereerd”
SUSANNE IS ÉÉN VAN DE VELE SLACHTOFFERS VAN MEDISCHE FOUTEN IN ONS LAND
Jeroen Bossaert
07 september 2019
00u00
Exclusief voor abonnees
Jan De Meuleneir/Photo News
De Krant We praten er amper over in ons land, maar ze zijn met véél: de slachtoffers van medische fouten. Mensen als Susanne Lanssen (65), die hun lot in de handen van dokters en verpleegkundigen legden en sindsdien nooit nog dezelfden werden. Allemaal zoeken ze gerechtigheid. Vaak vergeefs. “Eén keer heeft de arts zich geëxcuseerd. Daarna was het koudweg: ‘Regel het met de verzekeringen.’”
Op 9 augustus 2017 ligt Susanne Lanssen uit Torhout op de operatietafel van een ziekenhuis in West-Vlaanderen. Ze is relatief kalm en heeft er alle vertrouwen in dat de arts haar knieproblemen zal verhelpen. Enkele maanden voordien was ze van een trap gevallen: gebarsten knieschijf. De barst had zich stilaan hersteld, maar Susanne bleef sukkelen en de pijn wilde niet wijken. Vandaag volgt een kijkoperatie door een orthopedist. De arts is een dertiger en heeft in korte tijd een uitstekende reputatie opgebouwd. Terwijl de anesthesist alles in gereedheid brengt om haar te verdoven, maakt ze zich toch een beetje zorgen. Ze ziet geen markering op haar linkerknie staan. Ze klampt de anesthesist aan. “Meneer, het is mijn linkerknie, hé. Dat weten jullie toch?” De man wuift haar opmerking weg. Alles wat ze moeten weten, staat op de operatiedocumenten. “U hoeft zich geen zorgen te maken”, sust hij. Susanne slaapt in. Wanneer ze wakker wordt, is haar leven zoals ze het kende voorgoed voorbij.
Stom, stom
“Dansen, dat is mijn passie”, glimlacht Susanne. “Vooral linedance. Kent u dat? Dat is dansen op countrymuziek, zoals in de Verenigde Staten. Wat verderop is er een club waar ik jarenlang iedere zondag ging dansen. Het beste moment van mijn week.” De ogen van de 65-jarige vrouw worden vochtig als ze vertelt dat ze best wel talent had. En dat de dansclub het centrum van haar sociaal leven was. Haar stem breekt. “Sinds de operatie aan mijn knie ben ik niet meer in de dansclub geweest.” Een traan rolt over haar wang. “Mijn grootste angst is dat ik nooit meer dezelfde vrouw zal zijn die ik vroeger was. Mijn lichaam kan niet meer mee. Vroeger hield ik ervan om lange wandelingen te maken met mijn twee hondjes. Sinds twee jaar moet ik elk hondje apart uitlaten en geraak ik niet verder dan het einde van de straat. En dat allemaal door die stomme, stomme fout.”
Jan De Meuleneir/Photo News
Haar vriend Marc Depuydt (67) slaakt een luide zucht. Hij steekt een sigaret op en foetert. “Susanne was een zeer actieve vrouw. Ze wandelde veel, ging dansen, poetste haar huis van boven tot onder. En zie nu. Ze kan geen 100 meter stappen zonder pijn en heeft voor alles hulp nodig. Dat maakt mij kwaad.”
Geen antwoord
In de zomer van 2017 is het koppel in de eerste plaats verbouwereerd wanneer ze ontdekken dat de arts een blunder heeft begaan. “Toen ik wakker werd in mijn kamer voelde ik vreemd genoeg niks aan mijn linkerknie”, herinnert Susanne zich. “Ik voelde onder het laken en er zat geen verband. Toen ik het laken helemaal ophief, geloofde ik mijn ogen niet: ze hadden mijn réchterknie geopereerd!”
In shock verwittigt Susanne de verpleegkundige, maar die wuift haar opmerkingen weg. “Ik moest het met de dokter bespreken. Ik heb dan onmiddellijk naar Marc gebeld om te vertellen wat er gebeurd was.” Marc pikt in. “Ik was woedend. Hoe konden ze nu zo’n blunder maken? Ik stuurde een kort mailtje naar de arts waarin ik hem dat duidelijk maakte. Daar heeft hij echter nooit op geantwoord.”
De arts bezoekt Susanne de dag nadien en erkent zijn fout. ”‘Duizendmaal sorry’, zei hij. Hij begreep het zelf ook niet en zei dat hij de hele nacht had wakker gelegen. Hij stelde voor om zo snel mogelijk een tweede kijkoperatie te doen, deze keer aan de juiste knie.” Marc haalt een uitgeprint mailtje boven. “Kijk, hier schrijft de arts dat hij Susanne op vrijdag - twee dagen na de foute operatie - opnieuw zal opereren. Deze keer aan de linkerknie. Hij sluit af met: ‘Nogmaals mijn oprechte excuses.’”
Stilgevallen
Op dat moment kunnen Susanne en Marc leven met de oplossing die de arts voorstelt. “Ik vond het knap dat hij zijn fout toegaf”, zegt Susanne. “De tweede operatie verliep zonder problemen, maar nadien begon de ellende pas écht.” Terwijl haar linkerknie vlot geneest en pijnvrij blijft, zwelt haar rechterknie helemaal op. “Er stond een gezwel op ter grootte van een ganzenei”, vertelt Susanne. “Aangezien mijn twee knieën quasi tegelijk geopereerd zijn, heb ik te veel druk moeten zetten op die rechterknie en is daar een bloeding ontstaan. Die knie deed ook enorm veel pijn. Ik kon amper wandelen en moest een rolstoel gebruiken.”
Aanvankelijk dachten Susanne en Marc dat de pijn snel zou wegtrekken en dat de rolstoel na enkele weken overbodig zou zijn. “Maar haar rechterknie bleef voor problemen zorgen”, zegt Marc. “Zozeer zelfs dat Susanne nog meer dan een jaar met een kruk heeft moeten lopen.” Als gevolg daarvan heeft ze vandaag enorm veel last van haar linkerschouder. “Die zit helemaal geblokkeerd”, zucht ze. De aanhoudende pijn aan haar knie zorgt er ook voor dat ze moeilijk kan slapen, wat haar huisarts doet besluiten om haar slaappillen te geven. Ze slikt ook dagelijks pijnstillers en krijgt het antidepressivum Deanxit voorgeschreven. “Ik zit met zoveel angst”, zucht ze. “Ik herken mezelf niet meer en vrees dat het voor de rest van mijn leven zo zal zijn. Dat aanvaarden, is ontzettend moeilijk. Mijn sociaal leven is ook quasi helemaal stilgevallen. Ik ben niet meer de vrouw die ik ooit was.”
Toon verandert
Wanneer blijkt dat de fout geopereerde rechterknie maar niet geneest, willen Susanne en Marc een schadevergoeding eisen. “Ik wou het hele voorval eigenlijk laten rusten”, geeft Susanne toe. “Ik was zeer triest en had de energie niet om een juridische strijd aan te gaan.” Marc daarentegen is vastberaden. “Artsen en ziekenhuizen hebben een verzekering voor dit soort medische fouten. Het is niet meer dan normaal dat ze Susanne vergoeden voor de schade die ze heeft opgelopen als gevolg van hun blunder.”
Zodra het koppel bij de arts aanklopt voor een schadevergoeding, verandert de situatie. Het medeleven en de excuses maken plaats voor een droge mededeling. “De arts schreef in een mail dat we ons tot de ombudsdienst van het ziekenhuis moesten richten en dat zijn verzekering het verder zou regelen. Maar wat mij echt kwaad maakte, is dat hij eindigde met de zin dat hij ‘al zijn rechten behoudt’”, zegt Marc. “Dat is typisch. Vanaf het moment dat de verzekering erbij komt, weigeren artsen hun fout te erkennen en wordt het een strijd voor de rechtbank.”
Bij de ombudsdienst van het ziekenhuis krijgen ze bovendien geen gehoor. “Ik heb tal van mails gestuurd waar ze simpelweg niet op antwoordden. Toen ik hen uiteindelijk belde, vielen ze uit de lucht. Ik vond dat stuitend. Ze deden geen enkele moeite om ons te helpen.”
Het koppel besluit dan maar zelf een advocaat in de arm te nemen en de verzekeringsmaatschappij van de arts voor de rechter te dagen. Daar zit de zaak nu strop. “We wachten al maanden op de aanstelling van een gerechtsdeskundige”, zegt Marc. “Ik vrees dat we vertrokken zijn voor een jarenlange procedure. Want zelfs als we in eerste aanleg gelijk krijgen, is de kans groot dat de verzekeringen in beroep gaan. Het is hun strategie om mensen uit te putten tot ze finaal opgeven. Verwerpelijk, vind ik dat.”
Zeer goed idee
Ondanks alle ellende zijn Susanne en Marc niet verbitterd. “We zijn niet uit op wraak”, zegt Susanne. “Ik kan die arts vandaag zelfs vergeven. Iedereen maakt fouten in zijn leven. We willen die man zijn carrière niet breken en hebben geen strafklacht ingediend. We noemen het ziekenhuis en de arts ook bewust niet bij naam, zodat hun reputatie niet geschaad wordt. Het enige waar het ons om te doen is, is gerechtigheid en eerlijkheid. Biecht je fouten op en geef je slachtoffer waar hij of zij recht op heeft. Meer vragen de mensen niet, hoor.”
Het stoort Susanne en Marc dat er zo weinig openheid is over medische fouten en dat zware fouten zeer vaak eindigen in lange procedures voor de rechtbank. “Toen ik begin deze week in de krant las dat een arts een oproep deed om een Nationaal Meldpunt op te richten waar verpleegkundigen en artsen zélf hun fouten kunnen melden, vond ik dat een zeer goed idee. Het zou kunnen helpen om het taboe in de sector te doorbreken. Medische fouten zouden veel meer besproken moeten worden, zodat men eruit kan leren. In mijn geval had het volstaan dat iemand de juiste knie met een stift had gemarkeerd voor ik onder narcose werd gebracht. Dan was al deze ellende ons gespaard gebleven.”
Sponsje vergeten
Susanne vindt dat een eerlijk debat over medische fouten in ons land noodzakelijk is. “Er zijn duizenden mensen en families die hierdoor getroffen worden, maar in veel gevallen worden hun klachten niet ernstig genomen.” Ze weet waarover ze spreekt, want de blunder tijdens haar knieoperatie was niet de enige keer in haar leven dat ze slachtoffer werd van nalatigheid in een ziekenhuis. “Zo’n vijftien jaar geleden moest ik geopereerd worden aan mijn slokdarm. Na de operatie moesten de verpleegkundigen mijn wonden regelmatig kuisen, maar dat liep fout. Eén verpleegkundige vergat een sponsje te verwijderen. Ik maakte haar daar attent op, maar ze zei dat er niks meer in de wonde zat. Dagen gingen voorbij en de wonde begon te stinken. Wat bleek? Er zat wél nog een sponsje in. Mijn maag was helemaal ontstoken. De situatie was zo ernstig dat ze mijn maag volledig moesten verwijderen. Nooit heb ik daar excuses voor gekregen.”
In die periode had Susanne ook de kracht niet om de strijd aan te gaan met het ziekenhuis. Deze keer ligt dat anders. “We willen ons niet laten doen”, zegt Marc. “Het kan niet dat je als ziekenhuis of arts een fout maakt en je vervolgens niks aantrekt van de gevolgen. Ze wijzen naar de verzekeringen en die knappen het vuile werk op. Daar houden ze je jaren aan het lijntje en proberen ze alles te minimaliseren of te ontkennen.” Susanne en Marc vinden dat verandering vooral uit de sector zelf zou moeten komen. “In plaats van hun kop in het zand te steken, zouden artsen, verpleegkundigen en ziekenhuisdirecties het debat over medische fouten openlijk moeten voeren. Ze zouden die praktijken van de verzekeringen óók moeten veroordelen.” Susanne zucht. “Ik zou hen willen zeggen: ‘Stop met de andere kant op te kijken en help uw slachtoffers’.”
https://www.hln.be/de-krant/-duizendmaal-sorry-zei-de-arts-ik-heb-de-verkeerde-knie-geopereerd~a0f9d1e4/
