Ziek of invalide, toch geen uitkering
Veel zieke mensen verdwijnen uit beeld na UWV-keuring
‘Ik zie steeds meer mensen waar het niet meer goed mee komt’. Dat zegt arbeidsdeskundige Ingrid Linders over mensen die wel ziek zijn, maar niet in aanmerking komen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering (WIA). Zij komt veel mensen uit kwetsbare groepen tegen met een laag inkomen en laag opleidingsniveau.
Onlangs bleek uit onderzoek van de overheid dat tienduizenden zieke mensen werkloos zijn en geen uitkering krijgen. Veel van hen zijn bij alle instanties uit beeld verdwenen. Deze mensen hebben niet genoeg arbeidsbeperkingen voor een WIA-uitkering. Maar ze krijgen ook geen bijstand, geen WW en hebben dus ook geen baan. Voor de crisis kregen steeds meer mensen met een beperking een baan. De afgelopen jaren zijn weer veel van hen werkeloos geworden.
De dupe
Linders werkt bij een groot HR-bedrijf en ziet in de praktijk veel mensen uit deze groep: ‘Het gaat bijvoorbeeld om een schoonmaker met rugklachten. Onder de 35% afgekeurd, gebrekkige computervaardigheden, gebrekkig Nederlands en parttime aan het werk; plaats die maar eens in nieuwe functie die niet fysiek belastend is. Die functies bestaan bijna niet. Je had paar jaar geleden nog conciërges etc. Deze zijn allemaal wegbezuinigd, of het is vrijwilligerswerk geworden. De kwetsbaardere mensen vervullen vaak functies in de kern van een bedrijf: productiemedewerker of verzorgenden. Als je dat niet meer kan dan is er niet veel meer over.’
Als je minder dan 35% arbeidsongeschikt bent krijg je geen arbeidsongeschiktheidsuitkering. Dit zijn de zogenoemde ‘35-minners’. Ze komen dan in aanmerking voor een WW uitkering, maar deze duurt maar enkele maanden. Veel van de 35-minners hebben een partner die net genoeg verdient, waardoor ze daarna niet in aanmerking komen voor de bijstand. Maar ze voelen zich te ziek om (veel) te werken, of het lukt niet om nieuw werk te vinden. Dat kan zijn omdat werkgevers geen zieke mensen willen aannemen.
Uit eerdere onderzoeken blijkt namelijk dat het niet makkelijk is om werk te vinden als je beperkt bent. Om die mensen te helpen bij het vinden een baan, bestaat er de zogenaamde no-riskpolis. Als je onder de 35% wordt afgekeurd en daarna binnen 5 jaar nieuw werk vindt krijgt je die polis. Dat houdt concreet in dat als je binnen 5 jaar na aanvang van je werk ziek wordt, het UWV jouw ziektegeld betaalt in plaats van je werkgever. Hierdoor wordt de werkgever beschermd en zou het aantrekkelijker moeten worden om zieke mensen aan te nemen.
No-risk
Maar volgens Linders wil niet iedereen vertellen dat ze beperkingen hebben. Eerder schreven wij al over mensen die hun ziekte voor de baas verzwijgen. Ook tipgever Saskia (45) is een van hen. Zij is een van de honderden mensen die ons de afgelopen maanden heeft benaderd over het UWV. Ze heeft een paar jaar geleden een herseninfarct gehad. Het UWV houdt er volgens haar te weinig rekening mee dat ze vermoeidheidsklachten heeft door haar aandoening. Ze schrijft ons: ‘Ik kan het in een sollicitatie niet vertellen, dan word ik sowieso niet aangenomen. Ik ben nu 45, dus ik moet nog heel lang werken.’
Voor deze mensen is er dus de no-riskpolis. Maar in de praktijk geven werknemers bij het vinden van nieuw werk vaak niet aan dat ze hier recht op hebben. En het UWV attendeert werkgevers er niet automatisch op dat ze een werknemer hebben met die polis. Volgens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (verantwoordelijk voor de regelgeving) komt dat vanwege privacywetgeving. Het is aan de werknemer zelf om te melden dat hij recht heeft op polis. Doet deze dat niet, dan betaalt de werkgever het ziektegeld. Wel moet een werknemer melden dat hij tot de no-risk groep hoort als een werkgever dit expliciet vraag nadat iemand 2 maanden in dienst is.
Of het no-riskpolis systeem in de praktijk goed werkt voor 35-minners, is volgens het ministerie nog niet duidelijk. Daarom is besloten om dit te gaan onderzoeken. Bedrijven die wel ervaring hebben met de no-riskpolis zijn er uiteindelijk blij mee volgens Linders. Het kost even tijd, maar het UWV vergoedt uiteindelijk de kosten bij een nieuwe uitval van werknemer. Tussen 2011 en 2015 werd er jaarlijks 35.000 keer gebruik gemaakt van de no-riskpolis, blijkt uit cijfers van het ministerie. 35-minners zijn overigens niet de enige die gebruik kunnen maken van de polis. Ook mensen die wel een WIA-uitkering krijgen en bepaalde groepen jongeren kunnen er voor in aanmerking komen.
Bron : https://demonitor.kro-ncrv.nl/artikelen/veel-zieke-mensen-verdwijnen-uit-beeld-na-uwv-keuring
