Test-Aankoop: ‘Universiteiten stellen patiënten bloot aan onnodige risico’s’
Test-Aankoop: ‘Universiteiten stellen patiënten bloot aan onnodige risico’s’
30 april 2019, 6:00
✦ Gezondheid
Beeld REUTERS
In Europa is het verplicht om resultaten van klinische studies met geneesmiddelen in een centraal register te publiceren. Maar heel wat universiteiten, ook Vlaamse, leven die regel niet na. ‘Dit is nefast voor de volksgezondheid’, stelt Test-Aankoop.
Welke medicijnen zijn werkzaam en veilig? Om op die vraag een antwoord te krijgen, worden er aan universitaire ziekenhuizen klinische studies op poten gezet. De resultaten daarvan leren artsen wat ze beter wel en niet aan hun patiënten voorschrijven, en helpen ziekteverzekeringen om beslissingen te maken over terugbetalingen.
In Europa zijn onderzoekers verplicht om klinische studies in een centraal register te zetten, zodat iedereen kan weten wat er onderzocht wordt en wat de uitkomsten zijn. Maar die Europese transparantieregels worden door heel wat universiteiten aan de laars gelapt. Test-Aankoop nam samen met Britse, Duitse en Nederlandse organisaties dertig universiteiten onder de loep.
Zij moesten samen de resultaten van 940 klinische proeven verplicht publiceren, maar deden dat maar in 162 gevallen (17 procent). In ons land werden de KU Leuven, UGent en Université Libre de Bruxelles (ULB) bekeken. “De resultaten zijn met een percentage van 3,9 procent beschamend.”
Schaarse middelen
Test-Aankoop wijst erop dat het niet of laattijdig publiceren van resultaten vorig jaar al werd aangekaart door het vakblad British Medical Journal. “Er is sindsdien geen vooruitgang geboekt”, stelt woordvoerder Simon November. Het gebrek aan transparantie heeft volgens hem nefaste gevolgen. “Hierdoor worden patiënten blootgesteld aan onnodige risico’s en worden schaarse middelen verspild aan geneesmiddelen die niet voldoende werkzaam zijn.” Ook op ethisch vlak plaatst hij vraagtekens. “Proefpersonen doen mee aan zulke studies om de wetenschap vooruit te helpen. Zij en de maatschappij hebben het recht om te weten wat de resultaten zijn.”
Wetenschapsethicus Gustaaf Cornelis (VUB) volgt die kritiek. Hij gelooft wel niet dat er kwade wil gemoeid is met het niet-publiceren. “Dit toont vooral de erg hoge werkdruk onder academici aan.” Volgens hem is die druk aanzienlijk hoger in Vlaanderen dan pakweg het Verenigd Koninkrijk. “Professoren hier moeten meer doctoraatsstudenten begeleiden dan in sommige andere landen.”
Zowel aan het UZ Gent als aan het UZ Leuven stellen ze dat de resultaten van de vermelde studies al elders bekend zijn gemaakt, bijvoorbeeld via publicaties in gespecialiseerde tijdschriften of tijdens presentaties op congressen. “Onderzoekers zijn zich niet altijd bewust van de verplichte rapportage”, zegt Kathleen Claes, hoofd van het Leuvense Clinical Trial Center. “We werken rond die bewustmaking en zullen hen ook beter begeleiden.” In Gent wordt werk gemaakt van een centraal systeem om de verschillende studies op te volgen.
Sancties
Test-Aankoop kijkt ook naar het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG). Dat zou onvoldoende toezien op die transparantie en nauwelijks optreden als resultaten achterblijven.
Het FAGG geeft aan op de hoogte te zijn. “Maar wij kunnen door de huidige Belgische wetgeving geen enkele sanctie treffen”, klinkt het. Volgens het agentschap kan dat pas veranderen als de nieuwe Europese verordening over klinische proeven van kracht gaat, normaal eind 2020. Een inbreuk kan dan worden bestraft met een gevangenisstraf van één maand tot twee jaar en een geldboete van 500 tot 250.000 euro.
Bron : https://www.demorgen.be/nieuws/test-aankoop-universiteiten-stellen-patienten-bloot-aan-onnodige-risico-s~b522da44/?utm_source=demorgen&utm_medium=email&utm_campaign=newsletter&utm_content=ochtend&utm_userid=&ctm_ctid=de98b07527a92681da23261cc3136a78
