Expert zegt dat je depressief bent ? Vraag PET scan : die toont objectief aan of er wel of geen spra
Veel TBI slachtoffers ontwikkelen allerhande chronische pijn - en vermoeidheidsklachten.
Post traumatische CVS en post traumatische fibromyalgie zijn gekende gevolgen van een hersenletsel.
Toch weigeren verzekeringsartsen - gerechtsdeskundigen deze sterk invaliderende sequellen te erkennen.
Ze beweren dat de klachten psychisch zijn. Een groot deel van de slachtoffers met hersentrauma wordt als "depressief" bestempeld.
Een puur subjectieve mening, die vaak door niets bewezen wordt.
Volgens Professor Veerle Visser - Vandewalle kan een PET scan depressie objectiveren.
(hetzelfde geldt overigens ook voor qEEG)
Maw : als jij door 1 of andere verzekeringsarts of gerechtsdeskundige de laan uit wordt gestuurd omdat je klachten (zogezegd) niets meer dan een depressie zijn en niets met je ongeval te maken hebben, eis dan een qEEG en een PET scan. Als daar GEEN depressie op te zien is, heb jij het bewijs in handen dat de arts een vals verslag opstelde in jouw dossier. Die mag dan opdraaien voor de gevolgen van dat vals verslag : je (dubbele) kosten voor bijstandsarts, advocaat, expertise, maar ook het verlies van een kans op een correcte schadevergoeding en vertraging van je letselschadeprocedure.
Professor en neurochirurg Veerle Visser-Vandewalle: "Ik hoop echt dat mijn zoon geen arts wordt"
Negen weken lang gaan twee De Morgen-journalisten in het restaurant van Willem Hiele in Koksijde in gesprek met een spraakmakende gast
11-08-18, 10.00u
Een gat boren in de schedel en een elektrode plaatsen in de hersenen: wereldwijd doet bijna niemand dat beter dan Veerle Visser-Vandewalle. Een gesprek over depressies, vrouwen met ambitie en medische experimenten. ‘Ik hoop echt dat mijn zoon geen arts wordt.’
Wie is Veerle Visser-Vandewalle?
* 53 jaar * opgegroeid in Sint-Niklaas * studeerde neurochirurgie (UZ Gent) * voerde daar als eerste neurochirurg ooit een diepe hersenstimulatie uit bij een patiënt met Gilles de la Tourette * werkte van 1999 tot 2012 aan het Maastricht UMC+, waar ze ook professor in de functionele chirurgie werd * sinds 2012 diensthoofd Stereotaxie en Functionele Neurochirurgie aan de Uniklinik Keulen * woont in Lanaken met haar man Ton en zoon Casper
De professor waait de fleurige tuin van het restaurant binnen in een elegante rode jurk. De avond leent zich voor luchthartig gekeuvel over vakantieplannen en ander zomers vertier, maar nog voor het aperitief op tafel staat, duikt ze de wondere wereld van het menselijk brein in. “Daarvoor zijn we hier, toch?” Veerle Visser-Vandewalle was de meest intrigerende topdokter uit het gelijknamige VIER-programma. De vrouw, wereldtop in haar vak, die mensen van neurotische dwangtics, parkinson en zelfs depressies verlost door een gat in hun schedel te boren en een elektrode in hun hersenen te plaatsen. Diepe hersenstimulatie (DHS) heet zo’n ingreep, officieel afgekort als DBS, van deep brain stimulation. Zou ze ook Eternal Sunshine of the Spotless Mind-gewijs in staat zijn om nare herinneringen te wissen? Het was haar man, de Nederlandse anesthesist Ton Visser, die achter haar rug de makers van Topdokters een brief schreef: “Mijn vrouw is een echte topdokter, die jullie en de wereld dringend moeten leren kennen.” Visser-Vandewalle vertelt het met een verliefd glimlachje om de mond. Ze had een goede reden om de camera’s toe te laten in het universitair ziekenhuis in het Duitse Keulen, waar ze diensthoofd is. En om haar waanzinnige 100-urenwerkweek te onderbreken om zich uitgebreid te laten interviewen in Keulen: “Er hangt nog steeds een geheimzinnig sfeertje rond diepe hersenstimulatie. Mensen denken dat het riskant is.”
Share
'Er hangt nog steeds een geheimzinnig sfeertje rond diepe hersenstimulatie'
Veerle Visser-Vandewalle Professor en neurochirurg
Het ziet er ook vreselijk gevaarlijk en ingrijpend uit, zo’n operatie, maar dat valt best mee, sust ze. “Ik vind het belangrijk dat mensen weten dat dit soort operaties bestaan, dat ze ons vinden als het nodig is. Zelfs artsen weten nauwelijks wat wij doen. Kennis verspreiden, dat is mijn opgave. Op een eerlijke manier, zonder mijn ingreep te verkopen als een wondermiddel.”
Het lijkt nochtans wel op een wonder. U zoekt de plek in de hersenen waar parkinson lelijk huishoudt, en manipuleert die met een elektrode.
“Het gaat niet zozeer om afgelijnde gebieden, eerder om circuits: gebieden die met elkaar communiceren via prikkels.”
Zoals het elektriciteitsnetwerk in een huis?
“Ja. Er zijn stimulerende en afremmende prikkels en het gaat allemaal om evenwichten. Het is gezond om even te controleren of de voordeur wel dicht is als je vertrekt. Dat is een hersenprikkel die uitdooft nadat je eens aan de deur gevoeld hebt. Bij een dwangpatiënt blijft die prikkel maar komen zonder uit te doven.
“Je moet weten waar je dat circuit het best kunt beïnvloeden om die abnormale controledrang te verhelpen. Op die plek planten we een elektrode in en door stimulatie met hoge frequentie gaan we die activiteit tegenwerken. Ik geef tegengas, zeg ik altijd tegen mijn patiënten. Bij dementie werkt het omgekeerd: dan sterft een bepaalde kern af en die kunnen we stimuleren.”
Wacht even. Kunt u dementie genezen met DBS?
“We zitten daar nog in een heel vroeg stadium. Mijn voorganger heeft zo acht patiënten geopereerd. Eén patiënt was veel beter, één ging achteruit en de rest was gelijkmatig. Dat is al een verbetering, normaal gaan dementerenden jaar na jaar achteruit. Daar willen we nu verder mee aan de slag, want er is geen behandeling voor dementie.”
7 Veerle Visser-Vandewalle: 'Ik ben in mijn werk ook dwangmatig aangelegd, maar dat is positief: bij operaties controleer ik alles veelvuldig en dat moet ook.' © Wouter Van Vooren
Bij een aandoening als dwangneurose werkt de ingreep wel goed?
“Bij sommige patiënten zijn de symptomen volledig weg, bij anderen gedeeltelijk. Het is allemaal relatief. Ik zag deze week een patiënte terug die ik heb geopereerd. Voorheen beoordeelde ze haar dwanggedachten als een tien op tien, nu zit ze aan vijf. Dat is goed, en dat kan met de tijd nog verbeteren. Maar ondertussen heeft ze een nieuwe vriend die ook last heeft van dwanggedachten. Heerlijk, zei ze me. ‘Ik weet nu dat hij de potten op de juiste manier in de kast zet. Ik hoef dat niet meer te controleren en dat is zo rustgevend.’”
Als het allemaal zo relatief is, wanneer beslist u dan om te opereren?
“Ik ben in mijn werk ook dwangmatig aangelegd, maar dat is positief: bij operaties controleer ik alles veelvuldig en dat moet ook. Het is pas problematisch als je niet meer kunt doen wat je wilt. Als je eigenlijk om tien uur de deur uit moet, maar dat niet lukt omdat je nog steeds compulsief je handen aan het wassen bent.
“Een operatie is altijd de laatste stap. Je begint met de meest conservatieve behandelingen: psychotherapie en medicatie. Als dat niet meer helpt, kun je beginnen denken aan een operatie.”
U opereert ook mensen met een ernstige depressie.
“De resultaten zijn wisselvallig. Het is nog niet duidelijk wat precies de meest geschikte target is, welk deel van de hersenen we best stimuleren. Ik heb drie patiënten geopereerd, één keer met een schitterend resultaat. Die man had echt een zware depressie: hij zag alles zwart, kwam zijn huis niet meer uit en had zelfmoordgedachten. Anderhalf jaar na de operatie kwam hij terug. Heel die tijd was het hem erg goed vergaan, maar plots waren die zwarte gedachten terug, heel acuut. Toen bleek zijn batterij, die onder de huid zit en de elektroden aanstuurt, leeg. Die hebben we vervangen en die mens was weer goed.
“Een andere patiënt zag geen verbetering van haar gemoed maar haar angsten waren weg. Voordien durfde ze niet naar de brievenbus uit angst voor slecht nieuws. Toen haar batterij plat was, kwamen die angsten terug. Bij een derde patiënt was er ogenschijnlijk geen effect, maar toen de batterij leeg was zonder dat ze het wist, voelde ze zich acuut slechter.
“Het blijft toch moeilijk, depressies. We hebben ook studies bij mensen met een heroïneverslaving gedaan, maar die moesten we afbreken omdat ze niet gemotiveerd waren voor de operatie.”
Zijn verslavingen en depressies dan louter storingen in de hersenen?
Share
‘Ik vind het zo erg dat mensen niet weten dat diepe hersenstimulatie bestaat terwijl ze ermee geholpen kunnen worden. Doodzonde’
Veerle Visser-Vandewalle Professor en neurochirurg
“Er zijn psychiaters die zeggen dat het ingebeeld is. Dat is niet waar: je kunt een depressie zien met een PET-scan. De oorzaak ligt vaak in een combinatie van een genetische aanleg en triggers, zoals een traumatische gebeurtenis. Maar je mag nog zo sterk zijn, als bepaalde externe prikkels sterk genoeg zijn, slaat iedereen door. In de hersenen gaat het altijd om balans.”
Wat loopt er bij depressies precies mis in de hersenen?
“Elk gevoel dat we hebben, gaat gepaard met een bepaalde hersenactiviteit. Soms is die activiteit zo uitgesproken dat bepaalde gebieden ontsporen en extreem veel elektrische prikkels afvuren. Bij een depressie is dat ook zo. Medicatie kan die activiteit temperen, maar bij sommigen slaat dat niet aan en dan kun je een elektrode plaatsen. Al kunnen we daar dus nog niet voorspellen bij wie het wel en niet zal helpen.”
Is therapie verspilde moeite als het ook met een operatie kan?
“Therapie is praten, en dat helpt tot een bepaald niveau. Je kunt ook met jezelf praten, als die prikkel – bijvoorbeeld de deur controleren – blijft terugkeren: ik negeer het, ik stap in de auto en rijd weg. Maar bij sommigen lukt dat niet meer.
“Er zijn psychiaters die ons gedrag nog steeds niet associëren met hersenactiviteit. Ze vinden dat die verbanden nog niet bewezen zijn. Euh, jawél. Er speelt soms ook eigenbelang mee: die chronische patiënten blijven langskomen bij de psychiater.”
U bent streng voor psychiaters.
“Dat is gewoon de realiteit. Al is het de laatste tijd aan het beteren. Althans in Duitsland. Maar ik vind het zo erg dat mensen niet weten dat DBS bestaat terwijl ze ermee geholpen kunnen worden. Doodzonde.”
U komt wellicht vaak mensen tegen die al jaren wanhopig een oplossing zoeken.
“Zeker. Neurologen en psychiaters zouden die mensen kunnen informeren, maar uit een enquête weten we dat ze het risico op bloedingen tijdens zo’n operatie veel te hoog in schatten. Het risico bestaat, maar het is wel heel klein.”
Een hersenoperatie boezemt angst in.
“Je hersenen, dat is je zijn. Wij zijn ons brein.”
7 Professor en neurochirurg Veerle Visser-Vandewalle: 'Voor veel mensen zijn de hersenen iets mysterieus waar je af moet blijven.' © Wouter Van Vooren
Dat horen mensen ook niet graag.
“Het is niet zwart-wit. Hoe we ons voelen en gedragen wordt in belangrijke mate bepaald door onze hersenen. Maar we kunnen die wel beïnvloeden. Onszelf kalmeren, met onszelf praten of onze focus verleggen en zo de activiteit in onze hersenen veranderen. Dan komen we uit bij positief denken.
“Maar inderdaad: voor veel mensen zijn de hersenen iets mysterieus waar je af moet blijven. Ik herinner me de eerste hersenoperatie die ik zag. Ik dacht toen ook: hoe kun je daar nu in opereren? Je kunt daar toch niet door?”
Maar dat kan dus wel.
“Je moet weten waar. We nemen een hersenscan waarop we alle kleine bloedvaatjes zien en de structuur van het brein. En dan kun je berekenen waar je het boorgat maakt, hoe je de hersenen ingaat en op een bepaalde plek komt zonder een bloedvat of belangrijke hersenstructuur te raken. Je hoeft echt geen delen van de hersenen weg te nemen om een diepere laag te bereiken.”
Zien mensen u als een risicojager, iemand die graag experimenteert?
“Ik ben daar nog nooit rechtstreeks mee geconfronteerd, maar ik hoor patiënten dat soms wel over andere dokters zeggen: die zag mij als een proefkonijn. Dat is niet zo, leg ik dan uit. Het gaat over experimentele therapieën, in de zin dat we nog niet goed weten waar het optimale punt ligt om in te grijpen. Maar de techniek op zich is niet nieuw. We tellen op dit moment wereldwijd 150.000 mensen die met DBS geholpen zijn.”
Share
'Er kwam een 80-jarige Belgische man bij mij met een zware tremor aan één kant. Hij was een heel fitte, trotse man. Ik vond hem helemaal niet te oud, maar de Belgische ziekteverzekering wilde niet tussenkomen'
(het hele artikel kan je lezen in De Morgen)
