TBI / NAH / hersentrauma ? Cruciale informatie over de darmen - de tweede (of echte ?) hersenen en h
Veel TBI slachtoffers ontwikkelen na een ongeval leaky guts. Geen enkele verzekeringsarts of gerechtsdeskundige laat hier onderzoek naar uitvoeren.
Toch zijn de darmen cruciaal bij hersenletsel. Lees hieronder waarom dat zo is.
Ook het adagio "pijn / depressie / ... zit tussen uw oren" gaat niet meer op. De echte oorzaak ligt in de darmen. Lees hoe alles met elkaar verbonden is en hoe de wisselwerking tussen hersenen en darmen in zijn werk gaat.
"Depressie ontstaat niet in het brein, maar in de darmen": zo groot is de invloed van uw darmen op uw leven
Hoe uw darmen enorme invloed hebben op uw lichamelijke én mentale gezondheid
07-07-18, 14.00u
U ziet uw darmen wellicht vooral als het orgaan dat uw voedsel tot bolussen perst en naar de dienstuitgang werkt, maar ze zijn een pak boeiender dan u dacht. In ons darmstelsel bevinden zich vijftig biljoen bacteriën die samen het microbioom vormen en een enorme invloed hebben op onze lichamelijke en mentale gezondheid. Dokter Michael Mosley schreef er Het slimmedarmendieet over: "Als een moeder een ongezonde darmflora heeft omdat ze te veel junkfood eet, zullen haar kinderen óók een slecht microbioom hebben."
In Het slimmedarmendieet legt dokter Michael Mosley (61), presentator van uitstekende wetenschapsprogramma’s op de BBC, uit hoe het microbioom ons immuunsysteem en ons lichaamsgewicht mee bepaalt, maar ook hoe het een rol speelt bij mentale problemen als angst en depressie.
We weten pas sinds kort hoe belangrijk de bacteriën in onze darmen zijn. Hoe komt het dat het zo lang heeft geduurd?
"Omdat we nu pas de technologie hebben om ze te identificeren. In onze darmen leven duizenden soorten bacteriën, maar de meeste kunnen niet overleven buiten hun vertrouwde omgeving. Het overgrote deel kun je ook niet in een laboratorium kweken. Maar dankzij de gentechnologie kunnen we nu darmbacteriën opsporen aan de hand van stukjes DNA. We kunnen ze nog altijd niet zien, maar door de genetische sporen die ze achterlaten, kunnen we ze identificeren. We kunnen ook zien welke invloed veranderingen in de darmflora hebben op onze eetlust, onze hersenen en nog veel meer.
"Mijn allereerste wetenschappelijke documentaire ging over Barry Marshall, een Australische wetenschapper die in 1984 heeft ontdekt dat maagzweren worden veroorzaakt door een bacterie, de Helicobacter pylori. Niemand geloofde hem toen. Zelfs toen ik in 1994 mijn docu maakte, weigerden veel deskundigen te accepteren dat hij gelijk had, ook al waren er ondertussen studies verschenen die zijn bevindingen bevestigden. Een vooraanstaande professor zei me letterlijk: ‘Ik weiger te geloven dat een onbetekenende snul uit West-Australië iets heeft ontdekt waar ik veertig jaar overheen heb gekeken. Ik hoef zijn research ook niet te lezen om te weten dat hij fout zit. Ik zou nog liever de maag van mijn patiënten wegnemen dan hen antibiotica voor te schrijven tegen die zogenaamde bacterie.’
"Marshall heeft als eerste aangetoond dat een voorheen onbekende bacterie een grote invloed had. Plots besefte men dat de darmen, en de bacteriën die erin leven, misschien toch het onderzoeken waard waren. In 2005 kreeg hij de Nobelprijs voor Geneeskunde. Niet alleen een erkenning voor hem, meer dan twintig jaar na zijn ontdekking en na tegenwind van veel professoren, maar ook een mijlpaal voor het onderzoek naar bacteriën. Plots ging er veel geld naartoe. "Een andere belangrijke stap is de kweek van steriele muizen, die geen bacteriën in hun darmen hebben. Met die beestjes kun je allerlei interessante experimenten doen. Men heeft bijvoorbeeld ontlastingsstalen van magere en van dikke kinderen in de darmen van die muizen gebracht. Wat bleek? De muizen die de ontlasting van dikke kinderen kregen, werden dik, en de muizen die de ontlasting van magere kinderen kregen, bleven mager. Nochtans aten alle muizen exact hetzelfde aantal calorieën. Nog boeiender: je kunt van verlegen muizen agressieve beestjes maken als je ze bepaalde probiotica geeft, dus voeding die levende bacteriën bevat.
"We kunnen het brein, de darmen, het immuunsysteem en het gewicht van muizen manipuleren door de samenstelling van hun darmflora te veranderen. De grote vraag is of dat ook met mensen lukt. Dat wordt nu in laboratoria overal ter wereld onderzocht."
Dat de darmen zo lang verwaarloosd zijn door de medische wetenschap, komt volgens u doordat het niet zo’n sexy orgaan is.
"Toen ik geneeskunde studeerde, wilden de meeste medestudenten cardioloog of neurochirurg worden. Niemand droomde ervan maag-darmspecialist te worden. Niemand begreep goed hoe het werkte, en het werd ook gezien als het terrein voor kwakzalvers. Voor darmklachten bestond er lange tijd geen test, zodat ze als psychosomatische klachten werden afgedaan. Mensen die klaagden dat ze een voedselintolerantie hadden, waren niet goed bij hun hoofd of depressief, zei de dokter. Simpelweg omdat het niet wetenschappelijk kon worden aangetoond."
Maar dat is gelukkig veranderd.
"Als je een dokter zegt dat je een voedselintolerantie hebt, zullen de meesten nog altijd met hun ogen rollen. Ze geven je een medicament dat niet werkt en je zult je tot de alternatieve geneeskunde moeten wenden."
Kunt u kort uitleggen wat het microbioom juist is?
"Dat zijn de 1 à 2 kilo microben die in onze darmen leven. Rare wezentjes die nooit het daglicht zien en die niet kunnen overleven in een omgeving met zuurstof. Er leven minstens duizend soorten bacteriën die voortdurend in gevecht zijn met elkaar. Behalve bacteriën vind je er ook virussen en schimmels. Het is een ecosysteem op zich. Sommige bacteriën zijn goed voor ons en sommige slecht."
En die bacteriën leven van wat we hen voeden?
Share
'Laat je vooral niets aansmeren door de voedingsindustrie: die zit niet in met je gezondheid, maar is alleen op je geld uit'
"Toch van wat er van ons voedsel overblijft nadat het in de maag is gepasseerd, dus voornamelijk vezels en suiker. Maar het was niet de bedoeling van de natuur om ze met suiker te voeden. De schimmels en de gisten in de darmen gaan er beter door gedijen, kortom: de bad guys. Dat is één van de redenen waarom een suikerrijk dieet zo slecht voor ons is. "De voorbije veertig jaar zijn we ook zeer onvoorzichtig omgesprongen met antibiotica. We hebben ze te veel geslikt, en we hebben ze ook massaal toegediend aan dieren die voor consumptie zijn bestemd. Antibiotica stimuleren de groei, zodat ze sneller kunnen worden vetgemest. Maar antibiotica hebben ook een verwoestend effect op onze darmflora. Als je veel antibiotica slikt, kan het microbioom daar weken, maanden of jaren de gevolgen van ondervinden. Bij sommigen kan het zelfs decennia duren voor het weer volledig is hersteld. Het leidt ook tot een overactief immuunsysteem. Dat is mogelijk een verklaring voor de enorme toename van allerlei allergieën, astma, voedselintolerantie en eczeem."
Wat gebeurt er als je zware diarree hebt? Raak je dan bacteriën kwijt?
"Inderdaad. Daarom hebben we een appendix. We hebben lang niet begrepen waar het voor diende, maar dat is een opslagplaats van bacteriën. Als je diarree hebt, spoelt je lichaam je darmen schoon. Op dat moment laat de appendix bacteriën los die de darm opnieuw bevolken."
Sommige mensen ondergaan geregeld een darmspoeling om alle toxische stoffen af te drijven.
"Ik zou het niet aanraden. Het is nuttiger om niet alles weg te spoelen, maar de samenstelling van je microbioom geleidelijk te veranderen door je voeding. Dat is ondertussen uitvoerig wetenschappelijk onderbouwd."
Beestjes van mama
Ons microbioom is er slechter aan toe dan vroeger, schrijft u.
"Daar bestaat geen twijfel over. Ontlastingsstalen van veertig àvijftig jaar geleden bevatten een veel grotere variatie aan bacteriën dan recente stalen. Vooral bij kinderen is het verschil opvallend. De Hadza, een stam uit Tanzania, hebben een bioom dat veel diverser is dan dat van de westerse mens. Oudere mensen die nog supergezond zijn, blijken meestal ook een zeer gezond en divers microbioom te hebben. We weten nog lang niet alles over alle darmbacteriën, maar we weten wel dat een grote diversiteit heel belangrijk is."
Hoe komen we eigenlijk aan dat microbioom?
"We krijgen het als baby van onze moeder mee. Zolang je in de baarmoeder zit, zijn je darmen steriel, maar bij de passage door het geboortekanaal slikken we ontlasting en vaginale afscheiding van onze moeder in, en zo komen we aan onze eerste bacteriën. Als je met een keizersnede ter wereld komt, krijg je je eerste bacteriën van wat er in de operatiekamer rondzweeft en wat op de huid zit van de mensen die je in je eerste uren vastnemen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen die via een keizersnede werden geboren, later een veel groter risico op obesitas en allergieën lopen.
"Borstvoeding is ook zeer belangrijk. Lange tijd was het een mysterie waarom moedermelk voor een baby onverteerbare suikers bevatte. Nu weten we dat die suikers dienen om de zeer heilzame bifidobacterie te voeden.
"Het bioom wordt in de loop van ons leven onder andere verrijkt door de microben die we buiten opdoen. Tuinieren is zeer nuttig, omdat er in de bodem miljarden bacteriën leven. Je handen eens goed vuilmaken is dus een aanrader, je ramen af en toe openzetten ook. Maar het belangrijkst is onze voeding: wil je een gezond en gevarieerd bioom, zorg dan voor zoveel mogelijk variatie in je dieet. Eet zoveel mogelijk verschillende plantaardige producten en eet ook zoveel mogelijk delen van de plant, zoals de stengels van broccoli. Kijk ook naar andere culturen: limabonen worden hier weinig gegeten, maar zijn wel supergezond.
"De meeste mensen doen net het omgekeerde: ze eten veel te weinig vezels en proppen zich vol met voedsel dat een verwoestend effect heeft op het microbioom, zoals junkfood en bewerkte levensmiddelen. Het soort voeding dat je in een benzinestation koopt, zeg maar. Dat zit tjokvol vet en suiker en bevat bewaarmiddelen. Proeven met muizen hebben aangetoond dat die bewaarmiddelen de groei bevorderen van bacteriën die het op de slijmlaag van de darm gemunt hebben. En dat kan leiden tot diabetes type 2, obesitas en andere aandoeningen. Vetarme en suikervrije producten in de supermarkt zijn trouwens ook troep. De fabrikanten laten één ingrediënt weg, maar vervangen dat dan door andere die minstens zo ongezond zijn.
"Het jammere is dat het microbioom van generatie op generatie overgaat. Als een moeder een ongezonde darmflora heeft omdat ze obees is of te veel junkfood eet, zullen haar kinderen óók een slecht microbioom hebben. Dat weten we van grote Nederlandse studies die al zestig jaar lopen."
De titel van uw boek is niet toevallig gekozen: in onze darmen zit een soort tweede brein, dat met ons ‘gewone’ brein communiceert.
"Het brein in ons hoofd is één homp hersencellen. Het brein in onze darmen bevat ongeveer evenveel hersencellen als het brein van een kat en ligt als een dun laagje over de hele lengte van het darmstelsel. Het bestaat uit precies dezelfde hersencellen als die van ons andere brein en produceert dezelfde neurotransmitters. Het communiceert met onze hersenen via de nervus vagus, de zenuw die de hersenen met de darmen verbindt en één van de belangrijkste zenuwen die we hebben. Ze is ook supersnel, omdat onze darmen en hersenen zeer snel moeten kunnen communiceren met elkaar. De bacteriën in onze darmen kunnen dat systeem hacken en de signalen wijzigen. Zo kunnen ze ons hoofdbrein instructies geven.
Share
'We hebben lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt'
"Dat doen ze ook langs een andere en veel tragere weg, namelijk via het bloed. Darmbacteriën produceren chemicaliën die een invloed hebben op het humeur, zoals serotonine, of neurotransmitters met een kalmerende werking. Ze maken ook veel dopamine aan, ook bekend als het gelukshormoon. Ze doen dat wellicht om ons te belonen wanneer we dingen eten die ze graag lusten. Ze hebben er ook alle belang bij om zoveel mogelijk nuttige voedingsstoffen binnen te krijgen, want daar beneden is het voortdurend oorlog. Al die bacteriën doen er alles aan om te overleven en de sterkste te worden, onder andere door onze appetijt te manipuleren. Ze bepalen dus mee wat we eten. "Ze reguleren ook mee hoeveel we eten, want dat wordt bepaald door hongerhormonen die in onze maag en darmen worden geproduceerd. Je hebt twee groepen hongerhormonen: de eerste groep wekt de eetlust op en geeft de hersenen het signaal dat je hongerig bent, de tweede groep remt de eetlust juist af. De darmbacteriën produceren chemische stoffen die zeer sterk op de hongerhormonen lijken."
Het zijn blijkbaar heel slimme beestjes.
"Het zijn vooral ongelofelijk goede scheikundigen. Ze kunnen bijna alle chemische processen in ons lichaam imiteren. Maar dat betekent ook dat ze ons kunnen manipuleren."
Is dat tweede brein ook een recente ontdekking?
"Nee, hoor. Dertig jaar geleden, toen ik geneeskunde studeerde, was het al bekend. Het werd toen ook al het tweede brein genoemd. Men vond het wel fascinerend, maar niemand kwam op het idee het nader te onderzoeken. Men denkt nu dat het brein in ons hoofd waarschijnlijk zelfs is geëvolueerd uit het brein in onze darmen. Octopussen en sommige primitieve levensvormen hebben alleen maar een brein in hun darmen, en geen in hun hoofd."
Welke informatie wisselen die twee breinen uit?
"We weten dat het gewone brein signalen stuurt als ‘Ik heb hier net flink gegeten, bereid je daar beneden maar voor op de komst van een steak met frieten.’ Het lagere brein stuurt dan weer signalen naar boven bij een depressie, vreemd genoeg.
"Een psychiater vertelde me dat mensen met een depressie vaak met ernstige constipatie kampen. Dat is al lang bekend, maar niemand is ooit op het idee gekomen om de constipatie te verhelpen en te zien of de depressie dan verbeterde. En dat blijkt wel het geval. Dat komt niet omdat mensen zich beter voelen omdat ze niet meer verstopt zijn, maar omdat de constipatie een rechtstreeks effect heeft op het brein. We hebben lang gedacht dat een depressie in het brein ontstaat, maar er is steeds meer bewijs dat het in de darmen gebeurt. In je lichaam heb je voortdurend kleine ontstekingen en de darmbacteriën spelen daarbij een grote rol.
"Constipatie kun je verhelpen door veel vezels te eten. Ook zeewier helpt heel goed, net als inuline, een stofje dat onder andere in uien, prei, knoflook, witlof, aardpeer en paardenbloemblaadjes zit. Het zorgt ook voor een gezonder bioom."
Men onderzoekt ook hoe autisme en de ziekte van Parkinson behandeld kunnen worden via de darmbacteriën.
"Dat lijkt verrassend, maar als je weet dat darmbacteriën chemische stoffen produceren die een rechtstreekse impact hebben op de hersenen, is die connectie al veel minder vreemd. Recent nog is aangetoond dat bepaalde darmbacteriën verzwakkingen in de hersenbloedvaten kunnen veroorzaken, wat vervolgens tot een beroerte kan leiden. Dat darmbacteriën zo’n enorme invloed hebben, is niet verwonderlijk. Ze sturen hun signalen onder andere via de bloedtoevoer, en naar geen enkel orgaan stroomt meer bloed dan naar de darmen."
Dieet op maat
Heeft het microbioom ook een invloed op ons lichaamsgewicht?
"Daar zijn zeer sterke aanwijzingen voor. We weten dat mensen met overgewicht een ander bioom hebben dan slanke mensen, en dan verwijs ik nog eens naar die muizenproef. De verklaring is wellicht dat mensen met obesitas veel bacteriën hebben die meer energie uit voedsel halen dan andere bacteriesoorten. Het zou ook kunnen dat bacteriën je brein aansporen om meer calorierijk voedsel te eten. We weten in ieder geval dat sommige darmbacteriën dol zijn op suiker of vet. Als die flink gevoed worden, vermenigvuldigen ze zich snel en schreeuwen ze om nog méér vet en suiker.
"Het Weizmann Institute in Israël verricht daar interessant onderzoek naar. Ze hebben een groep van achthonderd personen gevolgd om te zien hoe hun bloedsuikerspiegel reageerde op bepaalde voeding. Tot hun verbazing merkten ze dat precies hetzelfde voedsel andere effecten had bij verschillende mensen. De bloedsuikerspiegel van de ene piekte na het eten van chocolade, terwijl de andere daar zoveel van kon eten als hij wilde. Dat bleek samen te hangen met de samenstelling van hun microbioom. De onderzoekers hebben alle gegevens in een algoritme gegoten, waarmee ze kunnen bepalen welke voedingsmiddelen goed of slecht zijn voor iemand. Een collega van mij liet zich ginder een dieet op maat voorschrijven. Ze raakte niet alleen veel kilo’s kwijt, na een maand was haar microbioom ook gezonder.
"Het is het eerste op harde wetenschap gebaseerde gepersonaliseerde dieet. Het instituut heeft nu ook een bedrijfje: op basis van een ontlastingsstaal, een bloedonderzoek en enkele persoonlijke gegevens bezorgen ze je een op jouw lijf geschreven dieet."
Veel mensen zullen nu wellicht benieuwd zijn hoe het met hun eigen microbioom is gesteld. Hoe kunnen ze dat te weten komen?
"Je stuurt daarvoor een ontlastingsstaal naar een gespecialiseerd bedrijf. De test kost ongeveer 100 à 150 dollar. Ik vind het vooral interessant als je van plan bent je eetgewoonten te wijzigen. Als je zes weken later een nieuw staal laat analyseren, weet je of je microbioom is gewijzigd."
Het goede nieuws is dat we ons bioom kunnen oppeppen. Wat is er goed voor onze bacteriën?
"Het mediterrane dieet is heel goed voor de darmen: olierijke noten, vette vis, olijfolie, peulvruchten, eieren, pure chocolade en rode wijn. Dat dieet voedt niet alleen de goede bacteriën, het is ook zeer lekker."
U bent ook zeer enthousiast over gefermenteerd voedsel.
"Je kunt de bacteriën voeden door hun te geven wat ze lekker vinden, en dat kan via het mediterrane dieet, maar je kunt ze ook uitbreiden, bijvoorbeeld met de bacteriën in gefermenteerde voeding. Omdat die in een zure omgeving groeien, zijn ze beter bestand tegen de zuren in de maag en is de kans groter dat ze heelhuids tot in de darmen raken. Ik heb het dan over sterk ruikende kazen, zuurkool, kimchi, kefir en levende yoghurt, dus zonder toegevoegde suiker. Je kunt gefermenteerde voeding trouwens makkelijk zelf maken. Dan wéét je dat er levende bacteriën in zitten. Dat is bij producten uit de supermarkt doorgaans niet het geval, want die zijn vaak gepasteuriseerd."
Zijn de populaire yoghurts met toegevoegde bacteriën goed voor de darmen, zoals veel mensen denken?
"De producenten van bijvoorbeeld Yakult en Actimel beweerden dat hun producten positieve effecten hadden, maar de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid heeft die claims onderzocht en was daar niet van overtuigd. Op de websites van de fabrikanten zijn de claims nu verwijderd. Ze beweren wel nog dat de bacteriën in hun producten levend de darmen bereiken, maar ze zeggen niet meer dat ze daar positieve effecten hebben. Ik zou die yoghurtjes zelf niet drinken, ook al omdat ze vaak toegevoegde suikers bevatten."
Alcohol is blijkbaar minder slecht voor ons dan we dachten.
"In matige hoeveelheden dan wel, want pure alcohol is zeer slecht voor bacteriën. Daarom gebruiken we bijvoorbeeld alcohol om onze handen te ontsmetten. Maar in sommige alcoholische dranken, en vooral in rode wijn, zitten flavonoïden. Die stoffen helpen tegen allergieën, ontstekingen en infecties. Ze hebben ook een positief effect op goede darmbacteriën zoals de Bifidobacterium, een bacterie die het cholesterolgehalte kan doen dalen.
"Uit onderzoek van American Gut, één van de bedrijven waar je je ontlasting kunt laten analyseren, blijkt bovendien dat mensen die minstens één glas alcohol per week drinken, een gevarieerder microbioom hebben dan mensen die nooit alcohol drinken. Het lijkt er dus op dat de goede eigenschappen van alcohol opwegen tegen de slechte. Maar dat geldt alleen bij matig gebruik, dus bij één à twee glazen per dag. En rode wijn lijkt beter te zijn dan witte wijn, bier en sterkedrank."
Vlees eten kan ook geen kwaad volgens u.
"Uit een grote Europese studie blijkt dat matige vleeseters minder kans maken op hartziekten en op de meeste kankers. Maar dan mag je niet meer dan 100 gram per dag eten, vooral rood vlees en kip, en zeker geen bewerkte vleesproducten. Er wordt weleens beweerd dat veganisten en vegetariërs gezonder zijn, maar dat is meestal gebaseerd op gegevens uit Amerikaanse studies. En in de VS wordt vee vetgemest met groeihormoon en antibiotica. In Europa is dat verboden, en daarom laten grote Europese studies heel andere resultaten zien. De Wereldgezondheidsorganisatie baseert zich overigens vaak op Amerikaanse studies, maar haar aanbevelingen houden geen steek. "In ethisch opzicht valt er tegen veganisme of vegetarisme uiteraard niets in te brengen. Maar ik ben er niet van overtuigd dat het ook gezonder is. Ik ben een fan van zuivel en van vette vis. Ik eet vlees, maar slechts één à twee keer per week, en ik eet ook graag kip. Ik probeer nu flexitariër te worden: ik eet twee dagen per week geen vlees. Als je je vleesconsumptie kunt verminderen, moet je dat vooral doen. En als je veganistisch of vegetarisch gaat eten, zorg er dan voor dat je voldoende vitaminen binnenkrijgt, want veganisten riskeren een tekort aan vitamine B12 en ijzer. Rood vlees is een zeer goede bron van ijzer. Positief is dat veganisten of vegetariërs veel vezels eten, dat is zeer goed voor de darmbacteriën."
Twee dagen vasten
Glutenvrij voedsel is een hype. Lopen er echt zoveel mensen met een glutenintolerantie rond?
"De meeste dokters zullen je vertellen dat het onzin is, maar uit een grote Italiaanse studie blijkt dat 5 à 6 procent van de bevolking glutenintolerant is – gluten zijn een eiwittensoort die je in granen vindt. Mijn dochter had veel last van hoofdpijn, krampen en een opgeblazen gevoel. We dachten eerst dat het de puberteit was, maar toen ze gluten uit haar dieet weerde, verdwenen ineens alle symptomen. Als we per ongeluk toch eens gluten gebruikten, bijvoorbeeld in sojasaus, voelde ze zich snel weer heel ziek.
"Als je last hebt van gluten, eet dan geen speciale glutenvrije producten, maar eet gewoon andere dingen – bijvoorbeeld zuurdesembrood in plaats van gewoon brood. Er zijn meer dan genoeg producten zonder tarwe die ook heel lekker zijn. Laat je vooral niets aansmeren door de voedingsindustrie: die zit niet in met je gezondheid, die is alleen maar op je geld uit. De zogenaamd glutenvrije producten die je in supermarkten vindt, zitten tjokvol suiker en andere troep om de smaak te verbeteren.
"Ongeveer 1 procent van de bevolking heeft coeliakie. Dat is een ernstige auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem de darmvlokken afbreekt. Dat proces wordt in gang gezet door gluten. We weten dat coeliakie de laatste decennia veel vaker voorkomt. Bij 80 procent van de mensen die het hebben, is de ziekte echter niet gediagnosticeerd. Ze wordt meestal pas vastgesteld als mensen de 40 of 50 voorbij zijn. Wat dus betekent dat ze er decennia mee rondlopen zonder dat er iets aan wordt gedaan. Dat is niet zonder risico. Coeliakie is één van de grote oorzaken van niet-gediagnosticeerde onvruchtbaarheid. Dokters zien het vaak niet, omdat ze weinig verstand hebben van de darmen."
U bent een groot aanhanger van periodiek vasten. Welke invloed heeft dat op de darmflora?
"Er bestaan verschillende varianten, maar ik weet uit ervaring dat het 5:2-dieet – dus twee dagen per week vasten – goed werkt. Vasten wil overigens niet zeggen dat je op die dagen niets eet. Je verbruikt wel veel minder calorieën. De positieve effecten daarvan zijn ruim bewezen. En ook voor de darmen is het goed, want het zorgt voor een toename van de Akkermansiabacteriën. Die helpen tegen zwaarlijvigheid en versterken je darmwand, waardoor die beter bestand is tegen aanvallen van microben. Er zijn ook aanwijzingen dat Akkermansia je darmen kalmeren en de kans op darmkanker verkleinen. Door te vasten gun je je darmen ook rust en wordt de groei van nuttige bacteriën gestimuleerd.
"Vasten is stresserend, en dat is dan weer goed voor het brein. Het stimuleert namelijk onze cellen om onderdelen of eiwitten die ze niet meer nodig hebben af te voeren, zodat ze gezond blijven."
Stress en een gebrek aan slaap hebben ook een invloed op het microbioom. Hoe zit dat?
"De meeste mensen hebben zes à zeven uur slaap per nacht nodig. Het probleem is dat we te veel koffie drinken en ’s avonds laat op sociale media zitten. Als je slecht slaapt, treden er veranderingen in het bioom op. En als je te weinig slaapt, heb je meer trek in suikerrijke voeding. Voor een tv-programma hebben we zelf een experiment gedaan: we lieten een aantal vrijwilligers een week lang slechts vier uur per nacht slapen. Ze bleken ontzettend veel zin te krijgen in koekjes, cake en andere zoetigheden. Hun bioom was ook drastisch gewijzigd: bacteriën die dol zijn op suikerrijk spul, waren spectaculair in aantal toegenomen. Gemiddeld aten de vrijwilligers 500 tot 600 calorieën méér dan normaal en ze verdikten snel. Na amper een week zat hun bloedsuikerspiegel tegen het diabetische aan. Er is duidelijk een sterke link tussen wat we eten, hoe we slapen en ons bioom."
Zullen we de goede bacteriën ooit in siroop- of pilvorm kunnen innemen?
"Nee. Een ander eetpatroon en voldoende lichaamsbeweging zijn nog altijd de beste manier om je darmflora gezond te maken en te houden. Wat wel al wordt toegepast, is fecestransplantatie. Daarbij wordt de ontlasting van een gezonde donor in een geurloze oplossing bij een patiënt ingebracht. Bijvoorbeeld om Clostridium difficile te bestrijden, een bacterie die na een zware antibioticakuur je darmen kan overnemen en waarvan je bijna niet verlost raakt. In de VS kost die bacterie jaarlijks dertigduizend mensen het leven. En als ze je niet doodt, zit je de rest van je leven op de wc. Na een fecestransplantatie herstelt 94 procent van de patiënten volledig. In Amerika is het inmiddels al de standaardbehandeling geworden. Ze betalen je daar ook 100 dollar voor een staal gezonde ontlasting. Ik geef het maar even mee (lacht)."
Om je microbioom te herstellen of te verbeteren is zo’n fecestransplantatie geen optie?
"Nee. Men onderzoekt nu wel of men er prikkelbaredarmsyndroom, de ziekte van Crohn en andere darmziekten mee kan behandelen, en of het kan helpen bij diabetes type 2 en obesitas. Maar die onderzoeken bevinden zich nog in een vroeg stadium."
Denkt u dat obesitas ooit te genezen valt met fecestransplantaties?
"Ik vrees ervoor. Je kunt het met een liposuctie vergelijken. Je kunt je vet wel laten wegzuigen, maar als je daarna je eetgewoonten niet aanpast, is je vet binnen de kortste keren weer terug. Zo’n fecestransplantatie kan je darmflora wel een boost geven, maar als je niets aan je dieet doet, zul je snel weer met een ongezond microbioom zitten. "Fecestransplantatie is overigens geen nieuwe techniek. De Chinezen deden het tweeduizend jaar geleden al: mensen kregen als behandeling tegen darmklachten gedroogde ontlasting te eten. Li Shizhen, de beroemdste arts uit de Chinese geschiedenis, behandelde patiënten met ‘gouden siroop’, verse of gedroogde stront die je moest opdrinken. Denk daar eens aan als je klaagt over het rare smaakje van een hoestsiroop (lacht)."
Bron : ©Humo
Overgenomen door : De Morgen
https://www.demorgen.be/wetenschap/depressie-ontstaat-niet-in-het-brein-maar-in-de-darmen-zo-groot-is-de-invloed-van-uw-darmen-op-uw-leven-b69afc0a/?utm_campaign=newsletter&utm_medium=email&utm_userid=&utm_source=demorgen&utm_content=avond&ctm_ctid=c2ae383d022914b8eb5e89a4e976b5fd
