70 % psychische klachten heeft lichamelijke oorzaak, mensen overlijden 15 tot 20 jaar eerder - MediQ
"Psychiater moet weer zenuwarts van vroeger worden"
Verwante artikels
25/09 - Het burn-out spook (bijdrage)
07/09 - Kaas met gaten (bijdrage)
19/07 - Paradigmashift in de geneeskunde (bijdrage)
09/06 - Evidence based dagdromen (bijdrage)
18/05 - Kwaliteitsobessie (bijdrage)
13/04 - Het stille lijden (bijdrage van Dr. Uyttersprot)
02/01 - Top 2016 bijdragen # 5 - Patiënt overleden ? Oeps, vergeten
23/12/2015 - Top 2015 bijdragen #5 - De dokter staat onder druk (bijdrage van neuropsychiater A. Uyttersprot)
12/05/2015 - Pleidooi voor de oprichting van een klachtenkliniek (bijdrage dr Anne Marie Uyttersprot)
VILVOORDE 03/10 - Sinds de neuropsychiatrie zich opsplitste in neurologie en psychiatrie is het gezondheidsrisico voor psychiatrische patiënten alleen maar toegenomen. Psychiaters hebben vaak de neiging om weinig aandacht te besteden aan de lichamelijke ziekten van hun patiënten. Terwijl toch blijkt dat zestig tot zeventig procent van de psychiatrische patiënten ook een lichamelijke aandoening heeft, zegt dokter Wiepke Cahn, (1961), die haar opleiding tot psychiater deed in de Guy's and St Thomas' Hospitals in Londen en in het UMC Utrecht.
Daar is ze nu hoogleraar lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen bij het Hersencentrum. De psychiatrie heeft volgens Wiepke Cahn te weinig aandacht gehad voor de mens als geheel.
"De levensverwachting van mensen met een chronische psychiatrische aandoening is met 15-20 jaar is afgenomen. De belangrijkste doodsoorzaken zijn hart- en vaatziekten, maar ook andere lichamelijke aandoeningen zoals diabetes en kanker komen vaker voor bij mensen met een psychiatrische aandoening. Je kunt eigenlijk wel zeggen dat de psychiatrie de lichamelijke gezondheid van patiënten schromelijk heeft verwaarloosd." Zij hield op 12 september haar oratie Focus op lijf en Leden, en neemt daarin de opdracht aan het roer om te gooien.
Zo haalde ze in haar oratie de casus aan van een anorexiapatiënt die ook coeliakie bleek te hebben, glutenintolerantie, maar die acht boterhammen per dag moest eten. Dokter Cahn zocht dit uit en stelde vast dat vrouwen met een glutenintolerantie vaak ook eetstoornissen hebben. Een andere vaststelling was dat veertig procent van de mensen met schizofrenie van al jong een verstoorde stofwisseling hebben waardoor ze diabetes en hart- en vaatziekten kunnen ontwikkelen. Dat komt door overgewicht en gebrek aan beweging, wat dan weer een bijwerking van de medicijnen kan zijn.
Er is dus een samenhang tussen bepaalde psychiatrische en bepaalde lichamelijke aandoeningen, maar die puzzel is nog lang niet opgelost. Dr. Cahn in NRC: "Waarom gaan psychosen vaak samen met diabetes? Schildklierproblemen met manische depressiviteit? Anorexia met glutenintolerantie? Je vraagt je af welk onderliggend systeem is aangedaan, welke genen en omgevingsfactoren daarop van invloed zijn. We denken dat het met het immuunsysteem te maken heeft. Bij bipolaire stoornissen zie je veel eczeem, astma, allergie. Als hier iemand binnenkomt met van die rode vlekken in het gezicht en rond de ogen, dan denk ik: o ja. Bij depressie is dit verband minder duidelijk.
Bij mildere depressies hangen de oorzaken vaker samen met de omgeving, meer dan bij psychosen of bipolaire stoornis. Maar bij ernstige depressies zie je veel hart- en vaatziekten, overgewicht en diabetes. Kijk je omgekeerd naar patiënten die met een somatische aandoening in het ziekenhuis zijn opgenomen, dan zie je het vaakst depressie en angststoornis. En posttraumatisch stresssyndroom, als gevolg van de behandeling."
Omgekeerd heeft dertig procent van de somatisch zieken in het ziekenhuis ook een psychiatrische stoornis die in de DSM-5 is opgenomen, stelt dr. Cahn. " Neem de ziekte van Addison, waarbij de bijnierschors te weinig cortisol aanmaakt, het stresshormoon. Endocrinologen en hun patiënten zeiden tegen mij: wij zien veel depressie en ook wel cognitieve problemen, moeten we niet gaan samenwerken? Zelf had ik een patiënt met bijnierschorsproblemen, en diabetes en depressie. Opeens werd hij suïcidaal, ik begreep er niets van. Later dacht ik: de cortisol!
Nu weet hij dat hij bij psychische stress meer hydrocortison moet innemen. Hij heeft dan ook geen last meer van depressie." Het heeft echter geen zin om alle somatische patiënten te screenen op psychiatrische aandoeningen. "Lang niet alle somatische patiënten hebben een psychiater nodig, maar het zou goed zijn als er breder gekeken werd. Je zou eenvoudig kunnen beginnen door bij somatische patiënten te vragen of er psychiatrische aandoeningen in de familie of in hun voorgeschiedenis zijn.
En je kunt wel kijken naar groepen met een hoog risico, bijvoorbeeld op de intensive care." In UMC Utrecht heeft men daarvoor recent een hoogleraar benoemd. Op MediQuality werd in de bijdragen van dr Annemie Uyttersprot meer dan eens gewezen op de noodzaak van een ‘klachtenkliniek': "Darmen, inflammatie, hormonen, hersenen spelen allemaal een rol en dat is wat ik doe bij CVS/ME patiënten." Maar in de periferie noch de universitaire ziekenhuizen heeft men daar oren naar.
Cahn pleit voor een terugkeer naar de neuropsychiatrie. "De psychiater zou weer de zenuwarts van vroeger moeten worden," zegt ze terwijl ze ook pleit om de kwaliteit van de psychiaters op te trekken. "Ik zou de affiniteit met de psychiatrie willen toetsen bij de toelating tot de verschillende opleidingen, te beginnen met de geneeskunde."
Meer info: http://www.umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Zorgverleners/Cahn-W
