Hersentrauma’s bij kinderen : ONDERSCHAT ZE NIET- Dr Jan MATTHYS

Dokter Jan Matthys is gerechtsdeskundige en schreef vanuit zijn rijke ervaring een bijzonder overzichtelijk boek over letselschade, dat we u warm aanbevelen.

We bedanken Dr Matthys voor het ter beschikking stellen van dit fragment.

17.1.1.1 Frequentie en gevolgen van hersentrauma’s

Het aantal dodelijke slachtoffers van verkeersongevallen schommelt rond de 200 per jaar, maar het aantal zwaar gekwetsten ligt veel hoger, waarbij vaak zware hersenletsels optreden. Het aantal slachtoffers van hersentrauma's (afgekort als HT) bij kinderen wordt op 500/100.000 per jaar geschat. Dit zou dus het aantal in België op minstens 50.000 brengen.

Er worden 2 pieken bij de HT’s vastgesteld, een eerste piek bij kleine kinderen jonger dan 5 jaar en een tweede piek in de adolescentie. In 10% van de gevallen is een hospitalisatie nodig. In de westerse landen zijn HT's de hoofdoorzaak van kindersterfte.

Er gebeuren ook heel wat ongevallen met jonge kinderen in huis, bijvoorbeeld door het vallen van de luiertafel of van de trap. In sommige gevallen is kindermishandeling in het spel[2].

Wegens het mechanisme en de fysiopathologie van HT’s kunnen deze zowel primaire als secundaire letsels veroorzaken. De primaire zijn het gevolg van de onmiddellijke impact van het trauma op de hersenen en de axonale structuren. Meestal wordt de witte hersenstof beschadigd door een plotse versnelling of afremming van de hersenen binnen een gesloten ruimte. De secundaire laesies zijn te wijten aan de intracraniële hypertensie en het cerebraal oedeem, met een verminderde bloedperfusie en een verminderde autoregulatie van de bloedvoorziening. Hierdoor ontstaat een kettingreactie van vrijgekomen toxische substanties.

Later kunnen er ook epilepsiecrisissen optreden.

Om cerebrale letsels te evalueren gebruikt men de Glasgow Coma Scale. Deze is net als bij volwassenen van groot belang aangezien deze, samen met de duur van het coma, een prognose geeft van de neurologische gevolgen op langere termijn. Bij een normaal bewustzijn heeft men een GCS van 15/15. Onder de 9/15 heeft men te maken met ernstige hersentrauma’s, tussen de 9 en de 12, gematigde en boven de 12 spreekt men van lichtere HT's.

Ook al is de directe mortaliteit van HT’s bij kinderen lager dan bij volwassenen, de neurologische sequelen op langere termijn zijn meestal ernstiger[3]. Bij ernstige HT’s wordt de neurologische morbiditeit geschat tussen de 80 en 100%, tussen de 60 en 80% bij gematigde hersentrauma's en bij lichte HT’s lager dan 10%.

In tegenstelling met een algemeen verbreide mening, ook bij artsen, is het niet zo dat hoe jonger men is, hoe plastischer de hersenen zijn en hoe minder zwaar de gevolgen van een HT. Verschillende studies tonen in tegendeel aan dat hoe jonger men is, hoe uitgebreider de hersenletsels zijn, vooral in de frontale streek, met zware weerslag op het QI en de intellectuele vaardigheden[4]. Dit verklaart men doordat bij jonge kinderen de hersenen nog in volle ontwikkeling zijn. De neuronale synaptische verbindingen zijn nog in volle proliferatie en de myelinisatie is nog niet voltooid.

Men heeft op PETscans in vivo kunnen aantonen dat bij jonge kinderen, in de adolescentie en bij jonge volwassenen het hersenmetabolisme intensiever is dan bij volwassenen[5].

Een speciale aandacht moet geschonken worden aan schudletsels van het hoofd. Men weet immers dat door de relatieve hypotonie van de nekspieren, zuigelingen veel kwetsbaarder zijn dan volwassenen bij het schudden van het hoofd. Door de schaarvormige beweging loopt de witte substantie hier een buitengewoon groot gevaar op beschadiging. Een studie heeft aangetoond dat 36% van de ernstig geschudde kinderen hierdoor blijvend gehandicapt worden en nog eens 32% houden hier matige sequelen aan over [6].

De posttraumatische klinische gevolgen van cerebrale letsels kunnen zeer variabel zijn, gaande van globale cognitieve dysfuncties met vermindering van het intelligentiequotiënt, met selectieve cognitieve stoornissen van het geheugen en verminderde executieve functies, concentratiestoornissen, taalachterstand, gedragsstoornissen, motorische stoornissen, meer bepaald wat de fijne motoriek betreft. Later kunnen zich ook epilepsiecrisissen voordoen en in bepaalde gevallen kan men een latere verslavingsproblematiek aan drugs en alcohol hieraan toeschrijven[7].

17.1.1.2 Het nut van de magnetische resonantie

De NMR kan neurologische sequelen objectiveren. Behalve de klassieke T1 en T2 opnames zijn ook SWI sequenties (susceptibility weighted images) bijzonder interessant om diffuse axonale letsels onder de vorm van kleine bloedingen aan te tonen. Hierbij kan eventueel een opstapeling van hemosiderine aangetoond worden[8].

Studies hebben uitgewezen dat het aantal en het volume van deze SWI laesies, samen met de Glasgow Coma score en de duur van het coma, correleren met de intensiteit van het hersentrauma en de lange termijn prognose.

17.1.1.3 De posttraumatische epilepsie

Slechts bij 10 à 30% van de ernstige HT’s doet zich later een epilepsie voor, soms pas verschillende jaren nadien. Deze epilepsie kan op haar beurt aanleiding geven tot cognitieve stoornissen en schoolachterstand. Gedurende de 1ste week na een zwaar HT is een profylactische behandeling aangewezen, want studies hebben uitgewezen dat dit de incidentie van epileptische crisissen in de acute fase kan verminderen. Maar na deze initiële periode, is er geen evidentie meer van het nut van een profylactische toediening van anti-epileptica.

Als besluit kunnen we stellen dat het jonge kind zeer kwetsbaar is voor HT’s. Een goede evaluatie van de neurologische sequelen is van essentieel belang. De evaluatie berust in de meeste gevallen op een pluridisciplinair bilan met neuropsychologische testen, en eventueel het advies van een logopedist en een kinesist. Een NMR en een EEG behoren tot de standaard oppuntstelling.

---

LAAT ALTIJD EEN qEEG AFNEMEN NA EEN ONGEVAL MET BEWUSTELOOSHEID OF AANSLEPENDE HOOFDPIJN - ook en ZEKER BIJ EEN KIND.

HOE SNELLER U MET NEUROFEEDBACK BEHANDELING KAN STARTEN, HOE MEER KANS OP HERSTEL.

#janmatthysexpertise #evaluatieenvergoedingvanlichamelijkeschade